Afgelopen zaterdag, 15 juli, was de schrijver Jan Kees Den Hartog aanwezig in een van onze boekwinkels op Aruba voor een signeersessie. Zijn eerste thriller ‘Mandaat’ werd een aantal jaren geleden behoorlijk goed ontvangen en pas geleden is een vervolg erop verschenen: ‘Incognito’. De op Bonaire woonachtige schrijver had al een presentatie op Bonaire en Curacao achter de rug en binnenkort vertrekt hij naar Nederland om zijn boeken te promoten. Zelf kende ik Den Hartog niet, maar via via was hij met mij in contact gekomen en hij had me uitgenodigd voor de signeersessie.
We hebben gezellig een paar uur staan kletsen, want er viel weinig te signeren. Hoewel er reclame voor zijn aanwezigheid was gemaakt, was de opkomst bedroevend en zoiets zet je aan het denken. Oke, het aantal thrillerfans op Aruba zal niet zo hoog zijn en ik weet uit ervaring dat we in de toekomst ook niet hoeven te verwachten dat dit zal toenemen. Uberhaupt wordt er weinig gelezen op Aruba en bij de jeugd is de tendens dat er vrijwel alleen nog maar allerlei onzin (meestal) op hun iPhone wordt gelezen. Er zijn wel initiatieven om het lezen te bevorderen, maar ik verwacht er niet veel van.
Leesplezier
Hoe kun je daar nu verandering in aanbrengen. Je kunt natuurlijk een campagne starten gericht op de ouders (verhalen voorlezen voor het slapen gaan, lid zijn van de bibliotheek, naar boekwinkels voor strip- en jeugdboeken) via de tv, facebook (op zich een mooi woord) of andere media. Ik denk echter dat men vooral op de basisscholen een verandering kan bewerkstelligen. Daar leren kinderen lezen en wordt ook enorm benadrukt hoe belangrijk lezen is. Het krijgt echter een eenzijdig vervolg, dat vooral gericht is op het behalen van cijfers. De AVI-toetsen, tekstverklaren, begrijpend lezen, lezen om toetsen te kunnen leren. Lezen is een middel geworden en wordt er niet leuker op als je onvoldoendes haalt.
Zo nu en dan is er wel een boekbespreking, vaak gekoppeld aan een soort verslag, en dat is op zich prima. Het verliest helaas een hoop waarde omdat de manier waarop de boekbespreking moet plaatsvinden vaak ‘saaiheid troef’ is. Geef kinderen nu eens de ruimte om er een eigen invulling aan te geven (en als ouders daarbij willen helpen, wat ze nu trouwens vaak ook al doen,… Graag).
Ik heb op een school gewerkt waar het zogenaamde leescircuit werd gehanteerd. ’s Ochtends kwamen de kinderen de klas binnen en waren ze een half uur bezig met een onderdeel van het leescircuit. Deze bestond uit verschillende leesmogelijkheden variërend van een boek lezen, een stripverhaal lezen, een strip lezen en vragen beantwoorden die er aan gekoppeld zijn, een informatieboekje lezen (+ vragen), multiple choice teksten, cito-achtige teksten. Je zou daar nu (en in de toekomst) teksten via internet aan kunnen koppelen.
Lezen krijgt zo al een andere betekenis voor de kinderen en ze zullen toch door de variatie ‘het lezen’ positiever ervaren. Als je daar bijvoorbeeld fantasierijke schrijfopdrachten en hilarische toneelstukjes (of korte presentaties) aan koppelt doorzien de kinderen ook dat lezen, schrijven, spelen (films!) met elkaar te maken hebben. Het allerbelangrijkste is echter de sfeer waarin dit soort activiteiten plaatsvindt!
Natuurlijk speelt de leerkracht hierbij de belangrijkste rol. Hij of zij zal de waarde ervan over moeten brengen, de ruimte ervoor moeten krijgen en de kinderen enthousiast moeten maken (iets wat gemakkelijker gaat als je als leerkracht een lezer bent). Veel leerkrachten zitten echter in het Arubaanse onderwijskeurslijf waarbij eigen iniatieven en ideeën ‘not done’ zijn en waar een prettige werksfeer totaal onbekend terrein is… iets waarvan de politici die ik laatst op tv hoorde spreken zich totaal niet van bewust zijn.
Jan Kees hield ook tweemaal een signeersessie in een ons bekende supermarkt. Daar had hij het veel drukker.